In de vakantie las ik een bericht op Facebook over de 16-jarige Skye Stout, en het raakte me enorm. Ze had net een belangrijke mijlpaal bereikt, een profcontract getekend, en in plaats van felicitaties werd ze aangevallen over iets waar ze niets aan kan doen, haar huid. Als moeder kon ik me niet voorstellen hoe kwetsend dat moet zijn geweest. Het zette me aan het denken over hoe makkelijk het is om kleine opmerkingen over anderen te maken — vaak zonder oordeel, gewoon omdat het opvalt.
Daarom wil ik de 5-secondenregel van psycholoog Dr. Desta (@my_destanation) onder de aandacht brengen. Het is een eenvoudige, maar krachtige richtlijn: spreek alleen iets uit over iemands uiterlijk als het binnen vijf seconden te veranderen is. Alles wat langer duurt of niet te veranderen is, laat je voor wat het is. Een loshangende veter of iets tussen de tanden kun je noemen, maar opmerkingen over huid, gewicht of littekens niet. Het klinkt makkelijk, maar bewust toepassen vraagt oefening. Het gedrag zit bij veel mensen diep ingebakken, ook bij mijzelf.
De regel is vooral praktisch op sociale media, waar we vaak impulsief reageren. Onderzoek laat zien dat een korte pauze, zoals deze vijf seconden, kan helpen om bewuster en vriendelijker te communiceren. Zo voorkomen we dat iemand zich gekwetst voelt door iets dat eigenlijk niet relevant is of niet direct te veranderen valt.
Het mooie aan Skye’s verhaal is dat ze na de aanvankelijke kritiek veel steun kreeg. Het laat zien dat positieve woorden krachtiger zijn dan negatieve. Zelfs een kleine verandering in hoe we spreken kan een groot verschil maken — zowel offline als online.
Hoe de 5-secondenregel werkt
Het werkt heel simpel. Voel je de neiging om iets over iemands uiterlijk te zeggen? Vraag jezelf dan af: kan diegene dit direct veranderen? Zo niet, laat het dan voor wat het is. Voorbeelden van dingen die je wel mag benoemen zijn een loshangende veter, iets in het haar, of een prijskaartje dat nog aan een kledingstuk hangt. Alles wat meer tijd of moeite kost, zoals huidproblemen, gewicht of littekens, hoort niet in een spontane opmerking thuis.
Het toepassen van de regel helpt ook in het dagelijks leven. Als ouder merk ik dat kinderen veel leren door voorbeeldgedrag. Door zelf bewust te spreken en niet alles te benoemen wat opvalt, zien zij hoe belangrijk empathie en respect zijn. Het voorkomt dat kleine opmerkingen uitgroeien tot onnodige kritiek, en het versterkt een positieve communicatiecultuur binnen het gezin.
In gesprekken met andere volwassenen werkt het net zo. Vaak voelen we de behoefte om iets te benoemen, zelfs iets kleins, zoals een irritatie of een detail in iemands gedrag. Door even te pauzeren en de 5-secondenregel toe te passen, houden we het gesprek vriendelijker en constructiever. Het is een klein gebaar, maar het kan een groot verschil maken in hoe mensen zich voelen.
Woorden die bouwen
De 5-secondenregel is voor mij niet alleen een tip, maar een oefening waar ik nog dagelijks in groei. Door hier bewuster mee om te gaan, probeer ik mijn kinderen te laten ervaren dat woorden impact hebben. Soms helpt het om ze zorgvuldig te kiezen. Het verhaal van Skye Stout laat zien dat zelfs een kleine, positieve reactie verschil kan maken — voor een kind, maar ook voor onszelf.
Het toepassen van de 5-secondenregel vraagt aandacht en oefening, maar het is de moeite waard. Elke keer dat je even stil staat voordat je iets zegt, draagt dat bij aan een omgeving van empathie en respect. Voor jezelf, voor anderen, en voor de kinderen die meekijken en leren. Kleine gebaren kunnen een groot verschil maken.
